فرانتس یوزف هایدن (به آلمانی: Franz Joseph Haydn) (زادهٔ 31مارس 1732 در روهراو، اتریش - درگذشتهٔ 31می 1809 در وین) آهنگساز و موسیقیدان اتریشی و یکی از پایه‌گذاران موسیقی کلاسیک و همچنین از پرکارترین و برجسته‌ترین موسیقی‌دانان در این دوره است. او همچنین به‌دلیل سهم بسزا در توسعهٔ موسیقی و نيز کثرت آثارش به "پدر سمفونی" و "پدر کوارتت زهی" در این دو فرم ملقب است. هایدن ازطرفی پرورش‌دهنده و استاد موسیقی‌دان بزرگی چون بتهوون بود و از طرف دیگر آیندگانی چون شوبرت، مندلسون، و برامس را تحت تأثیرشیوهٔ موسیقایی خود قرار داد.او همچنین استاد و دوست نزدیک آهنگساز شهیر، موتسارت بود.هایدن بیشتر عمر طولانی خویش را در اتریش گذراند و درهنگام مرگ، یکی از معروفترین آهنگسازان اروپایی به‌شمار می‌رفت.هایدن، در روستایی کوچک در روه راو اتریش زاده شد. پدرش چرخ ارابه می‌ساخت و هایدن کوچک تا شش‌سالگی به‌جز آوازهای عامیانه، که پدرش دلبستهٔ خواندن آنها بود، و نیز رقص‌هایی روستایی، که هنگام جشن و سرور در گوشه‌وکنار زادگاهش برپا می‌شد، چیزی از موسیقی نمی‌شناخت.در ۸سالگی به وین رفت تا به عضویت پسران آوازخوان کلیسای سن‌اشتفان درآید. در آن‌جا اگرچه صدای دلنشین او مورد توجه قرار گرفت، اما هیچ امکانی برای تحصیل آهنگ‌سازی و هنر نوازندگی برایش فراهم نیامد و هنگامی‌که در عنفوان جوانی صدای خوشش را ازدست داد، او را بدون کمترین پول از سن‌اشتفان روانهٔ گوشهٔ خیابان کردند.هایدن گرچه خود را اسیر شغلش حس می‌کرد، اما بعدها در توصیفی خردمندانه از وضعیت خود چنین گفت : «آن‌جا نه‌فقط دلگرم به اقبال و پذیرش مداوم بودم بلکه در مقام رهبر ارکستر می‌توانستم تجربه کنم و دریابم که چه‌چیز سبب تقویت جلوه‌ای صوتی می‌شود یا آن را تضعیف می‌کند و به این ترتیب می‌توانستم به دلخواه خود ترکیب سازها را بهبود بخشم، آن‌ها را تغییر دهم و سازهایی را خذف یا اضافه کنم. از دنیا دور افتاده بودم.»هایدن رهیاب سبک کلاسیک در تکامل بخشیدن به سمفونی و کوارتت زهی پیشرو بود. موتسارت و بتهوون از سبک او تأثیر پذیرفته بودند.

مقاله ها